Güvenli bir
kardiyovasküler aktivite yapmak için bir mucize olmasa da (1) Doğru sıvı desteği (hidrasyon) (2)
Doğru kıyafet ve ayakkabılar (3) Isınma ve soğuma (4) Egzersiz aralık, şiddet
ve süreleri (5) Doğru nefes alma teknikleri (6) Egzersiz programı
değişiklikleri uygulanması gereken 6 temel kuraldır.
1. Doğru sıvı desteği (hidrasyon):
Vücut kütlemizin
aşağı yukarı %60'ı sudan oluşur ve glikoz, mineraller, amino asitler ve
vitaminler için çözücü görevi yaparak vücut ısısının dengede kalmasını sağlar.
Ayrıca, eklemler için bir yastık ve yağlayıcı görevi yapar. Bunun yanında, su
özellikle sıcak havalarda saatte 2-3,8 litre su kaybettiğimiz yüksek şiddetli
antrenmanlarda çok önemlidir. Sindirim sistemimiz sadece saatte yaklaşık 1
litre su sindirebilir. Bu yüzden, sıcak ve nemli çevre şartlarında ve uzun
süren şiddetli antrenmanlarda sıvı takviyesi en önemli husustur.
Genel bir kural
olarak, 1 saatten az süren antrenmanlarda su en iyi sıvı takviyesi olmakla
beraber 1 saati geçen antrenmanlarda sodyum ve glikoz içeren sporcu içecekleri
kullanılmalıdır. Buna ek olarak, kişiye ve çevre şartlarına göre değişiklik
göstermekle birlikte antrenmandan en az 4 saat önce yaklaşık olarak vücut
ağırlığı kilogram başına 5-7 ml sıvı tüketmek gereklidir. Ayrıca, antrenmandan
önce ve sonra kilo ölçümü yapılmalı ve kaybedilen her yarım kilo için yaklaşık
0,6-0,7 litre sıvı alınmalıdır.
2. Doğru kıyafet ve ayakkabılar:
Aerobik
egzersizler süresince rahat hareket edebilmeniz için rahat ve vücudunuzu
sıkmayan kıyafetler çok önemlidir. Sıcak havalarda olabildiğince hafif, soğuk
havalarda ise kat kat giyinilmelidir. Soğuk havalarda vücuttan ısı kaybı en çok
baş, el ve ayaklardan olduğu için şapka, fular ve eldiven giymek ısı kaybını
büyük oranda engelleyecektir. Doğru ayakkabı da özellikle yürüyüş ve koşu gibi
vücut ağırlığının taşındığı aktivitelerde çok önemlidir. Ayakkabılarda,
esnekliğin yanında yastıklama, stabilite ve rahatlık çok önemlidir.
Bir koşu
ayakkabısı için en önemli özellik basınç kapasitesidir. 483-805 km kullanımda
çoğu ayakkabının basınç kapasitesi %50 azalır. Tabiki bazı koşu ayakkabıları
diğerlerine göre daha iyidir; fakat genellikle koşu ayakkabıları 483-805 km
kullanımdan sonra ya da her 6 ayda bir hangisi önce gelirse, değiştirilmelidir.
Vücut ağırlığı çok fazla olan koşucular ayakkabı değiştirmeyi daha sık
yapmalıdırlar.
3. Isınma ve soğuma:
Isınma ve soğuma
aktiviteleri kardiyovasküler, kas ve kemik sisteminizi egzesiz boyunca
uygulayacağınız yüke hazırlar. Eğer egzersiz programınız belli bir kalp atım
sayısını hedefliyorsa, 5-15 dk. yapılan bir ısınma kademeli olarak kalp atım
sayınızın hedef kalp atım sayısına çıkmasını, 5-15 dk. yapılan soğuma da
kademeli olarak kalp atım sayınızın hedef kalp atım sayısından düşmesini
sağlar. Eğer istenirse soğumadan sonra yapılan 5-15 dakikalık hafif şiddetli
gerdirme hareketleri (streching), sertleşmiş kaslarınızın ve eklemlerinizin
açılmasını sağlar.
4. Egzersiz aralık, şiddet ve süreleri:
Aşağıda
bir kardiyovasküler egzersizin standart aralık, şiddet ve süreleri verilmiştir.
Aralık:
haftada 2-5 antrenman
Şiddet:
*HRR'nizin %50-%85'i
Süre:
20-60 dakika
*HRR= Maksimum kalp atım sayısı- Minimum kalp atım sayısı
Kondisyonu yüksek sporcular bir antrenmanı aralıksız yapabilirler ancak yeni başlayanlar egzersizler arasında mutlaka dinlenmelidirler.
Kondisyonu yüksek sporcular bir antrenmanı aralıksız yapabilirler ancak yeni başlayanlar egzersizler arasında mutlaka dinlenmelidirler.
5. Doğru nefes alma teknikleri:
Nefessiz
kalınarak yapılan kardiyovasküler antrenmanların hiçbir faydasının olmadığı net
olarak anlaşılmalıdır. Genel olarak, kardiyovasküler antrenman yaparken nefes
rahat ve düzenli olmalıdır. Genel olarak, antrenman yaparken standart bir
konuşmayı sürdürebilecek bir nefes aralığında olunmalı ve hem ağızdan hem de
burundan nefes alıp verilebilmelidir. Yine de, yarışmalara katılan sporcular
sprint ve aralıklı antrenman gibi daha ileri seviye antrenmanlara ihtiyaç
duyarlar ve bu da yüksek kalp atım sayısı ve nefes aralığı gerektirir.
6. Egzersiz programı değişiklikleri:
Egzersiz programı
değişiklikleri aşırı kullanma sakatlıklarını azaltması açısından çok önemlidir.
Şunu hatırlatmalıyız ki, yeni egzersizleri programınıza eklemek antrenman
şiddetinde azalmaya sebep olacaktır. Örneğin, haftada 3 gün 30 dk. koşu
bankında koşan bir kişi antrenmanının bisiklet antrenmanına çevirirse koşu
bandında olduğu gibi hemen haftada 3 gün 30 dk. bisiklet antrenmanı yapamaz.
Alışana kadar, antrenmanını yavaş yavaş arttırmalıdır.
Buna ek olarak, Bir antrenmandan başka bir antrenmana geçerken,
kardiyovasküler sistemimizin adaptasyonu kas ve iskelet sistemimize göre daha
hızlı olur. Bu nedenle başka bir egzersize adapte olurken daha çok kas ve
iskelet sistemimizin sesine kulak vermeliyiz.